Zomertijd afschaffen: wat levert dat op?

Wetenschappelijke

Elk jaar is discussie over het nut van de zomer- en wintertijd. 
De Europese Commissie laat daarom onderzoeken wat de kosten en opbrengsten van de zomertijd zijn.

"Het is een hoop gedoe voor de ruim 500 miljoen burgers en bedrijven."Dat zegt Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik (CDA) die pleit voor het afschaffen van de zomertijd en met name het constant wisselen van de klok. De reden: slecht voor het bioritme van mens en dier. Maar ook voor het bedrijfsleven dat te maken krijgt met vermoeide werknemers die daardoor ziek worden of ongelukken veroorzaken. Schreijer-Pierik is naar eigen zeggen niet de enige die van de wisseling af wil: "Tweederde van de Europarlementariërs is hier voor."

Onderzoek
Eurocommissaris Violeta Bulc doet daarom op verzoek van het parlement een onderzoek naar de kosten en opbrengsten van de zomertijd. Tot die tijd wil zij er niets over zeggen.Schreijer-Pierik heeft echter tal van documenten die zouden aantonen wat de maatschappelijke kosten zijn. Zo blijkt het aantal mensen dat zich meldt met hartklachten de dag na het verzetten van de klok in Duitsland met 24 procent toe te nemen.

'Miljarden euro's kosten per jaar' 
De maatschappelijke kosten als gevolg van het verzetten de klok raamt de Duitse hoogleraar Till Roenneberg, die al veertig jaar de invloed van de klok op het bioritme van mensen bestudeert, voor Duitsland op 60 miljard euro per jaar.  Hij stelt dat het verzetten van de klok het bioritme verstoort en zorgt voor tal van psychische en lichamelijke klachten en ziekten. Ook in Nederland zijn steeds meer mensen met slaapproblemen. Eén op de zes werknemers heeft hier in ernstige mate last van.   Slaapproblemen en vermoeidheid kosten de maatschappij miljarden euro's. (Foto: Getty Images)

630 miljard euro verlies
De studie 'Why sleep matters' van de internationale denktank Rand stelt dat het sterfterisico van mensen die gemiddeld minder dan zes uur per nacht slapen dertien procent hoger is dan bij mensen die gemiddeld wel zeven tot negen uur slapen.De korte slapers zijn daarnaast minder productief op de werkvloer, wat bij elkaar opgeteld tot een verlies van zes werkdagen per jaar komt. Kijkend naar de eerste twintig landen op de lijst van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) leidt slaaptekort bij werknemers tot een jaarlijks verlies van 630 miljard euro

Waarom zomertijd?
Op dit moment zijn er ongeveer zeventig landen die twee keer per jaar (zomer en winter) de klok verzetten. Duitsland was de eerste. Op die manier moest er tijdens de Eerste Wereldoorlog bespaard worden op kolen. Een dag later volgde Nederland. Na de Tweede Wereldoorlog werd de zomertijd weer afgeschaft omdat het het ritme van de mens zou verstoren. De oliecrisis van 1973, die tot een golf van energiebesparende maatregelen leidde, was voor veel Europese landen, waaronder Nederland in 1977, aanleiding om opnieuw de zomertijd in te voeren. 

Energiebesparing
Maar zegt Schreijer-Pierik: "Er is geen onderzoek dat energiebesparing aantoont door de Europese Zomertijd-regeling": het uurtje licht dat je wint in de avond, verlies je in de ochtend: dan doen mensen wel het licht aan. Sommige onderzoeken tonen zelfs meer energieverbruik, omdat mensen de airco aandoen."Er zijn ook landen waar zomertijd niet bestaat zoals Canada en Australië. Binnen Europa is het thema van de klok verzetten vooral in Spanje een met regelmaat terugkerend onderwerp.

Actiegroep
Spanjaarden zouden zelfs in de verkeerde tijdszone leven. Het land hoort geografisch gezien ook in dezelfde zone te zitten als Portugal en Engeland. Een parlementaire commissie pleitte daarom een paar jaar geleden al voor het permanent terugzetten van de klok. In Nederland haalde de actiegroep Stop de Zomertijd onlangs duizenden handtekeningen op. Ook zij willen vooral dat het vooruit en achteruit zetten van de klok stopt. Actievoerder Anouk Verhaaff maakt het niet uit welke tijd het wordt. Beiden hebben voor- en nadelen. Als het langer licht blijft zouden mensen volgen Schreijer-Pierik langer buitenblijven en meer geld uitgeven. Maar in de winter zou het dan pas om 10 uur licht worden en dat bemoeilijkt het wakker worden weer.

( Zie ook "Afschaffen zomertijd" )